سوم آبان 1393: اعدام ریحانه جباری
ریحانه جباری متولد 1366، در سوم آبان 1393 به جرم دفاع از
ناموس خود بدار آویخته شد. ریحانه در
مقابل مرتضی سربندی از ماموران وزارت اطلاعات که قصد تجاوز جنسی به او راداشت، از
خود دفاع کرده بود.
ریحانه طراح دکوراسیون بود و برای طراحی دکوراسیون مطب مرتضی سربندی ملاقات با او را پذیرفته بود. ریحانه در سن 19 سالگی در سال 1386 به جرم قتل مرتضی سربندی بازداشت شد. پرونده پر ابهام ریحانه علیرغم فعالیتهای شبانه روزی مادرش شعله پاکروان، در سوم آبان 93 بسته و این دختر جوان بدار آویخته شد. خانواده سربندی تا آخرین لحظه اما از ریحانه می خواستند تا موضوع تجاوز را انکار کند اما ریحانه هیچگاه از حق خود کوتاه نیامد و مرتضی سربندی را بعنوان یک متجاوز معرفی کرد.
4آبان 1318: درگذشت يحيى دولتآبادى
|
ای جوانان وطن نوبت آزادی ماست/ روز عيش و طرب و خرمی و شادی ماست
خون خود در ره اين خاك روان بايد كرد/ آنچه بايد بنماييم همان بايد كرد
 يحيی دولتآبادی يكی از پيشقدمان آزادی دوران مشروطيت بود كه نقش موثری در پيشرفت اهداف انقلاب مشروطه و خدمات ارزندهاي در نشر فرهنگ و ايجاد مدارس داشت. اوهمچنين با اشعار خود در دوران مشروطه و بعد از آن به دفاع از آزادی و آرمانهای انقلابی می پرداخت.حاج ميرزا يحيی دولت آبادی در سال 1241شمسی در دولت آباد اصفهان متولد شد. از اوان جوانی به فعاليتهای سياسی روی آورد و تا چندی پس از استقرار مشروطيت به كارهای فرهنگی و تاسيس مدارس و انجمنها اشتغال داشت. او همچنين چند دوره در مجلس شورای ملی سمت نمايندگی داشت. او دركنار فعاليتهای سياسی به فعاليتهای ادبی، سرودن شعر، ترجمه داستانها و اشعار، و تحرير كتب درسی نيز می پرداخت. يكي از آثار موفق او رمانی است بنام "شهرناز" كه او آن را در سال 1295 شمسی نوشت. ازجمله آثار اومی توان از كتاب «علی» برای كودكان، و «حيات يحيی» درباره تاريخ معاصر، نام برد. همچنين برخی از اشعار او در دفتری با نام "ارديبهشت نامه" بجای مانده است. دولت آبادی روز جمعه 4 آبان 1318 شمسی در تهران براثر سكته قلبی درگذشت.
4آبان 1382-
درگذشت ویگن
ویگن در سن 75 سالگی در 4 آبان 1382
در لس آنجلس بر اثر بیماری سرطان درگذشت.
|
7 آبان 1271: جنبش تنباكو عليه قرارداد رژى
|
 سال 1270 شمسی به دنبال اعتراضات و درگيريهای مردم عليه قرارداد رژی، ناصرالدين شاه مجبور به لغو اين امتياز گرديد و بدين ترتيب اولين حركت سراسری مردم ايران عليه حاكميت استبدادی و قرارداد استعماری به ثمر رسيد. در اين اعتراض سراسری زنان ايران نيز بطور وسيع حضور داشتند. مدتی بعد از حركت مردم، روحانيت به ميدان آمد و تازه هفده ماه پس از امضای قرارداد، آيتالله ميرزا محمد حسن شيرازی مرجع زمان كه در سامرا می زيست به دليل فشار تودههای مردم و نيز بر اثر اصرار و پافشاری سيدجمالالدين اسدآبادی طی نامه محترمانهای به ناصرالدين شاه خواستار لغو امتياز گرديد و وقتی با سكوت و بی تفاوتی شاه روبرو شد فتوای تحريم استعمال توتون و تنباكو را صادر كرد. ناصرالدين شاه نيز كه خود را ولی امر مسلمين می دانست و بقيه مردم را خلق شده بخاطر خودش می پنداشت، به توصيه يكی از روحانيون درباری حكم تبعيد ميرزای آشتيانی كه از علمای تهران و مخالف قرارداد بود را صادر كرد ولی اينكار به ضد خود تبدیل شد و جمعيت تظاهركننده در حاليكه زنان در پيشاپيش آنان بودند به سمت مسجد شاه حركت كردند. در مسجد شاه مردم، امام جمعه تهران را كه به تهديد مردم پرداخته بود با فحش و شعار از منبر پايين كشيدند و سرانجام با لغو امتياز از جانب شاه، مردم آرام شدند. جنبش تنباكو بعنوان اولين حركت گسترده بر عليه استبداد و استعمار كه توانست بطور چشمگيری زنان مبارز ايرانی را هم به ميدان بكشاند وانقلاب مشروطه را زمينه سازی كند از اهميت ويژهای برخوردار است. اين اعتراض اجتماعی عليه شاه و قراردادهای ميهن بربادده او آنقدر قوی بود كه حتی در خود دربار هم زنان قليانها را شكستند. زنان همچنين با اتش زدن تنباكو و شكستن چپق و قليان اين تحريم را به پيروزی رساندند. |
12 آبان1384: تاسیس شهر قزوین
سوم نوامبر سال 245 میلادی شاپور اول شاه وقت ایران از دودمان ساسانی، دستور بنای شهر قزوین را صادر كرد. كار ایجاد این شهر سه سال طول كشید و در اكتبر(جشن های مهرگان) سال 248 میلادی پایان یافت. نام قزوین از طایفه ای بههمین نام گرفته شده و یونانیان و رومیان باستان و اینك جهانیان دریای مازندران را بهنام این طایفه دریای « كاسپین » میخوانند، زیرا كه منطقه محل سكونت این طایفه آریایی تا سواحل غربی آن دریا امتداد داشته است. شاپور اول در طول حكومت خود چند شهر تازه ساخت كه نام او با پیشوند و پسوندهایی بر آنها گذارده شد اما دستور داد كه شهرتازه ساز بهنام طایفه ای كه در آن منطقه سكونت داشت « كسپین» نامیده شود كه این نام بهمرور زمان بهصورت قزوین در آمده است. قزوین در قرن 16 میلادی پایتخت ایران شد و شاه طهماسب صفوی عمارات فراوان در آنجا ساخت. تا اینكه شاه عباس در سال 1598 میلادی پایتخت را از قزوین بهاصفهان ـ شهر مركزی ایران منتقل ساخت. این شهر اكنون مركز استان قزوین میباشد.
13 آبان 1358: گروگانگیری در سفارت آمریکا
روز 13 آبان1358، 53تن از كاركنان سفارت آمریكا در تهران توسط ”دانشجویان پیرو خط امام ” از عوامل وابسته به خمینی، بهگروگان گرفته شدند. خمینی آنرا انقلابی بزرگتر از انقلاب اول نامید. این گروگانگیری 444 روز بهطول انجامید و خمینی در طی این مدت با شعارها و تبلیغات ضد امپریالیستی، ماهیت مرتجع و دیكتاتور خود را پنهان كرد و دست خود را در سركوب مبارزان راه آزادی، دانشجویان و دانشگاهها و هر ندای مخالفی با مارك طرفداری از آمریكا باز كرد. اما خمینی در زیر فشار دولت ریگان كه بعد از كارتر در آمریكا بر سر كار آمد، در یك عقبنشینی که بهبهای برباد رفتن 24میلیارد دلار از دارایی مردم ایران تمام شد، كاركنان سفارت آمریكا را پس از 444روز آزاد كرد
13 آبان 1365: ماجرای "کلت و کیک"
روز 13 آبان سال 1365، چهارم نوامبرسال 1986 میلادی براساس افشاگری نشریه
الشراع چاپ لبنان، فاش شد كه مك فارلین مشاور ویژه امنیت ملی رونالد ریگان رییسجمهوری آمریكا با چهار آمریكایی دیگر بهطور محرمانه وارد تهران شده و مذاكراتی با مقامات رژیم انجام داده بودند. ریگان رییسجمهوری وقت آمریكا حاضر نشد جزئیات قضیه را فاش سازد. وی از این اقدام خود یعنی فروش اسلحه بهایران، دفاع كرد. ریگان در عین حال گفت که در این زمینه اشتباهاتی هم روی داده است. ریگان برای خمینی یك كلت و یك انجیل بههمراه كیك هدیه فرستاده بود.
13 آبان 1391: قتل ستار بهشتی زیر شکنجه
ستار بهشتی وبلاگ نویس و
کارگر در تاریخ 9 آبان 1391 توسط پلیس فتا بازداشت شد. اتهام وی "فعالیت در
شبکه اجتماعی و اقدام علیه امنیت ملی" عنوان شده بود. وی در زندان بشدت توسط
پلیس فتا شکنجه شد و در روز 13 آبان 1391 در زندان به قتل رسید. 41 تن از زندانیان
سیاسی در نامه ای شهادت دادند که ستار
بهشتی روزهای 10 و 11 آبان در بند 350 زندان اوین بوده و آثار شکنجه در تمام
قسمتهای مختلف بدنش مشهود بوده است. در این نامه گفته شده است که ستار بهشتی در
بازداشتگاه فتا مورد ضرب و شتم قرار گرفته، از سقف آویزان شده، دستهایش را به صورت
قپانی بسته اند و با لگد به سر و گردنش ضربه زده اند. ستار بهشتی آخرین شکایت خود
را در روز 11 آبان از بازجویان خود با دست خط خود نوشت. وی در این روز از بند یک
350 اوین به مکان نامعلومی منتقل گردید. وبلاگ ستار بهشتی همچنان بر روی اینترنت موجود است و رژیم هنوز نتوانسته این وبلاگ را حذف کند.
http://magalh91.blogspot.com.au/
13 آبان 1391: قتل ستار بهشتی زیر شکنجه
http://magalh91.blogspot.com.au/
14 آبان 1357: آغاز اعتصاب مطبوعات و خبرنگاران علیه سانسور
در پی یك رشته تظاهرات گسترده كه در چند نقطه ازجمله در روز 13آبان، درجلوی
دانشگاه تهران بهتیراندازی مأموران و کشته شدن شماری از تظاهركنندگان منجر شد، روزنامهها و جراید در روز 14 آبان، دست بهیك اعتصاب عمومی علیه سانسور حكومت شاه زدند و خواستار خاتمه سانسور از مطبوعات شدند. این اعتصاب 62 روز بهطول انجامید و در
16 آبان 1293: ورود نیروهای عثمانی به آذربایجان
شانزدهم دیماه 1357 بههدف خود دست یافت
16 آبان 1293: ورود نیروهای عثمانی به آذربایجان
روز 16 آبان سال 1293 (7 نوامبر 1914) متعاقب ورود نیروهای روسیه بهایران، نیروهای عثمانی با مستشاران آلمانی خود بهآذربایجان وارد شدند. قدرتهای بزرگ منظقهیی و بینالمللی در اولین ماههای شروع جنگ جهانی اول اقدام بهنفوذ در خاك ایران كردند.
17 آبان 1332: آغاز محاکمه دکتر مصدق
روز هفدهم آبان سال 1332، دو ماه و 21 روز پس از كودتای 28 مرداد، محاكمه دكتر مصدق كه در بازداشت بود بهاتهام ضدیت با سلطنت و قصد بركناركردن شاه و نیز بهعنوان مسبب وقایع 25 تا 28 مرداد در محكمه نظامی تهران آغاز گردید. دكتر مصدق هنگام معرفی، خود را نخست وزیر قانونی ایران اعلام و بهصلاحیت محكمه اعتراض كرد و گفت تنها دیوان عالی كشور میتواند رئیس دولت را باز خواست قضایی كند. با بیان این مطلب، جلسه محاكمه بهمدت یك هفته تعطیل شد تا اعضای محكمه كه چند افسر ارشد بودند بهصلاحیت خود رسیدگی كنند. دكتر مصدق گفته بود كه طبق قوانین ایران، دیوان عالی كشور جای رسیدگی بهقصور نخستوزیر و وزیران است. وی بركناری خود را یك كودتای خارجی خوانده بود و گفته بود كه جز با رأی عدم اعتماد پارلمان، فرد دیگری حق بركناری نخستوزیر را ندارد، و در صورت وقوع چنین عملی، این ارتكاب جرم است كه باید بهاتهام نقض قانون اساسی و نادیده گرفتن اراده مردم محاكمه و مجازات شود. كودتا یعنی بركنار كردن دولت از طرق غیر قانونی، و بنابراین كودتاگران مجرمند، نه من كه برگزیده ملت و رئیس قانونی دولت هستم. عامل و دست نشاندهبیگانه خائن و مجرم است، نه من. انتشار اخبار مربوط بهآغاز محاكمه دكتر مصدق، باعث اعتراضات مردم گردید به طوری که بازار تهران بهنشانهی اعتراض تعطیل و تظاهرات مردم در چند شهر ازجمله تهران و تبریز آغاز شد. نیروهای نظامی، قسمتی دیگر از بازار تهران را ویران و بهسوی مردم معترض تیراندازی كردند كه ضمن آن دو تن كشته و عده ای مجروح شدند.
18 آبان: مرگ یزدگرد اول، بانی شهر یزد
براساس برخی اسناد تاریخی روز نهم نوامبر سال 420 میلادی یزدگرد یكم از دودمان ساسانیان كه رهسپار جنگ و بیرون راندن هونها از مناطق شمالی ماوراءالنهر بود در محل چشمه سبز (چهل و چند كیلومتری نیشابور) بر اثر لگد اسب كشته شد. وی خود تصمیم بهرام كردن یك اسب سركش گرفته بود. یزدگرد اول 21 سال بر ایران سلطنت كرد و در دهه اول قرن چهارم میلادی شهر یزد را ساخت كه نام وی بر آن نهاده شده است. از كارهای مهم یزدگرد تحمل ادیان دیگر در قلمرو ایران بود.
19 آبان 1333: شهادت دکتر حسین فاطمی
دكتر حسین فاطمی، روزنامه نویس و وزیر خارجه و یار دكتر مصدق، در ساعت چهار و هفت دقیقه بامداد روز چهارشنبه 19آبان سال1333 بهدستور مستقیم شاه در برابر جوخهاعدام قرار گرفت. دكتر فاطمی در برابر جوخه اعدام ماموران شاه گفت: "تنها آتش مقدسی كه باید از سینه هرجوان ایرانی زبانه بكشد این آرزو و ایدهآل بزرگ و پاك است كه جان خود را در راه رهایی جامعه و ملت خود از چنگال فقر و بدبختی ظلم و جور بگذارد. من از مرگ باكی ندارم. آنهمچنین مرگ پرافتخاری. من از این شهادت پرافتخار لذت میبرم. من خدای را شكر میكنم كه در راه مبارزه با فساد شهید میشوم. و خانواده من بسیار مفتخرند كه مرد كوچكی از میان آنها بهاین سعادت نائل گردید". دكتر مصدق در باره دكتر فاطمی گفته بود: "اگر ملی شدن صنعت نفت خدمت بزرگی است كه بهمملكت شده باید از آن كسی كه اول اینرا پیشنهاد نمود سپاسگزاری نمود و آن كس شهید راه وطن دكتر حسین فاطمی است..."
20 آبان 1363: درگذشت بیژن مفید
روز 20 آبان سال 1363بیژن مفید نمایشنامه نویس و كارگردان مشهور ایران در گذشت. بیژن مفید یكی از هنرمندان پركار بود كه در طی عمر كوتاه خود، 50 نمایشنامه نوشت یا ترجمه و تنظیم و اجرا كرد. معروفترین نمایشنامه او « شهر قصه »، نام دارد كه وقتی درسال 46 بهروی صحنه آمد با استقبال وسیع مردم روبرو شد و سهسال بیوقفه برروی صحنه ماند. اثر دیگراونمایشنامه ماه و پلنگ بود كه آنرا با الهام از زندگی دكتر مصدق نوشت. برخی از دیگر آثار او عبارتند از: «شاپرك خانم»، «بزك نمیر بهار میاد» یا «سهراب و اسب و سنجاقك». بیژن مفید نمایشنامههای بسیاری ازجمله نمایشنامهای ازبرتولت برشت بهنام «ترس و نكبت رایش سوم» را كارگردانی كرد. بیژن مفید مانند بسیاری از هنرمندان آزادیخواه در دوران دیكتاتوری آخوندها، ایران را ترک کرد و در سالهایی كه در لسآنجلس بود فعالیتهای هنری خود را ترك نكرد. بیژن مفید در بیستم آبان 1363 دور از میهنش درگذشت.
بیست آبان= 11 نوامبر 2004: درگذشت یاسر عرفات
یاسر عرفات رهبر مردم فلسطین در 29 اوت 1929 در قاهره بدنیا آمد. او در سخنرانی خود در سازمان ملل گفت: من با یک شاخه زیتون در یک دست و تفنگ رزمنده راه آزادی در دست دیگرم آمده ام. اجازه ندهید شاخه زیتون از دست من بیفتد. یاسر عرفات یا ابو عمار در 11 نوامبر 2004 در پاریس بوسیله سم پلونیوم درگذشت. یاسر عرفات رهبر .جنبش فتح و رهبر انقلاب مردم فلسطین بود
بیست آبان= 11 نوامبر 2004: درگذشت یاسر عرفات
یاسر عرفات رهبر مردم فلسطین در 29 اوت 1929 در قاهره بدنیا آمد. او در سخنرانی خود در سازمان ملل گفت: من با یک شاخه زیتون در یک دست و تفنگ رزمنده راه آزادی در دست دیگرم آمده ام. اجازه ندهید شاخه زیتون از دست من بیفتد. یاسر عرفات یا ابو عمار در 11 نوامبر 2004 در پاریس بوسیله سم پلونیوم درگذشت. یاسر عرفات رهبر .جنبش فتح و رهبر انقلاب مردم فلسطین بود
21 آبان 1344: درگذشت روح الله خالقی
شب 21آبان سال 1344 روحالله خالقی، آفریننده اثر جاودانی "ای ایران" در سن 59 سالگی درگذشت. خالقی در یك خانواده هنرپرور بدنیا آمد. در اولین دیدار با كلنل وزیری مجذوب شخصیت او شد و این شیفتگی تا پایان عمر در او باقی ماند بهطوری كه از سال 1303، زندگی خود را یكسره وقف موسیقی نمود. استاد خالقی در سال 1328، بهابتكار خود، هنرستان موسیقی ملی را پایه گذاشت. یكی از كارهای ارزنده خالقی كه طی این دوران انجام داد، فعالیت بیوقفه در برنامه "گلهای رنگارنگ" رادیو ایران بود كه جالبترین و پرشنوندهترین برنامهموسیقی آن زمان بشمار میرفت. روحالله خالقی چندین جلد كتاب درزمینه موسیقی و با قلمی شیوا و بسیار شیرین بهرشته تحریر درآورده است. منجلمه دوجلد كتاب "نظری بهموسیقی" كه جلد نخست مربوط بهقواعد و اصول كلی موسیقی و جلد دوم تاریخچه موسیقی و قواعد و اصول موسیقی ایرانی است و همچنین "همآهنگی موسیقی" و "سرگذشت موسیقی ایران" از آثار ارزشمندی است كه از او بهیادگار مانده است.
21 آبان 977: اصفهان پایتخت ایران شد
روز 21 آبان سال 977 شمسی (12نوامبر سال 1598 میلادی) شهر اصفهان پایتخت ایران شد. در آن زمان شاه عباس اول،پرقدرت ترین پادشاه صفویه، تصمیم بهانتقال پایتخت از قزوین گرفته بود و كار این انتقال هفت سال طول كشید. شاه عباس تأكید كرده بود كه اصفهان تا ابد پایتخت ایران خواهد بود و دستور داد تا بهكشورهایی كه در ایران نمایندگی سیاسی و بازرگانی داشتند، زمین رایگان در اصفهان داده شود تا برای خود سفارتخانه بسازند و از دولتهای دیگر خواسته بود كه در اصفهان سفارتخانه و مركز تجاری دایر كنند. وی در اصفهان یك محله تازه برای كسانیكه با او از قزوین نقل مكان كرده بودند ساخت كه بهعباس آباد معروف شده است.
22 آبان 1287: شیخ فضل الله نوری رسما به جنگ با انقلاب مشروطه برخاست
روز 22 آبان سال 1287 خورشیدی در اجتماع مخالفان مشروطیت در باغشاه تهران، شیخ فضل الله نوری مشروطیت را مغایر شرع اعلام كرد و آخوندهای مرتجع و چماقداران طرفدار او نامه ای خطاب بهمحمدعلی شاه كه در همان محل اقامت داشت نوشتند و بهجمع آوری امضاء پرداختند. شیخ فضل الله نوری ضدیت شدیدی با مجلس شورایی كه برآمده از نمایندگان مردم باشد داشت و ورد كلامش ”العوام اضل من الآنعام” بود، یعنی ”مردم عامی گمراه تر از حیوانات هستند”. 5 روز بعد از نامه شیخ فضل الله محمد علیشاه حكم به الغاء مشروطه داد.
23 آبان 1354: درگذشت سعید نفیسی
سعید نفیسی فرزند علی اكبر ناظم الاطباء كرمانی از محققان و ادیبان معاصر ایران است كه در روز 23 آبان سال 1354 در تهران در گذشت. سعید نفیسی تحصیلات دانشگاهی خود را در اروپا گذراند و در سال 1308 بهتدریس در دانشكدههای حقوق و ادبیات تهران پرداخت و بهعنوان استاد در دورههای فوق لیسانس و دكتری بهمدت 20 سال در دانشگاه تهران درس داد. سپس بهتحقیقات روی آورد. از او آثار متعدد ادبی چه در زمینه تألیف و چه در ترجمه برجای مانده است. آثاری نظیر ماه نخشب، فرهنگنامه پارسی، نثر فارسی معاصر، درفش ایران و شیرو خورشید، ایران در صد و هفتاد سال اخیر، تاریخ بیهقی در دوجلد، همچنین ترجمه كتابهایی نظیر تاریخ قرون حاضر، تاریخ تركیه، افسانههای گریلف و... از اوست. فرهنگ فرانسه بهفارسی در دو جلد حاصل كار سعید نفیسی است.
24 آبان 367: فتح کابل توسط سبکتکین
روز 24 آبان سال 367 هجری شمسی برابر با 15 نوامبر سال 988 میلادی سبكتكین ازسران طوایف معروف به «تركان غز» كابل را تصرف كرد كه مورخان، این روز را سالروز تأسیس حكومت غزنویان میدانند كه بیشتر بر شرق ایران حكومت كردند. غزنویان بهدنبال ضعف و فسادی كه در سلسله سامانیان بهوجود آمد بر آنان چیره شدند. معروفترین حاكم غزنویان، سلطان محمود غزنوی بود كه پس از سبكتکین حكومت را در دست گرفت و فتوحات وسیعی بهدست آورد. برخی از بزرگترین شعرا و ادیبان ایران نظیر فردوسی، عنصری و فرخی در دوران حكومت غزنویان میدان كار ادبی و بارور كردن فرهنگ ایران پیدا كردند.
25 آبان 1293: درگذشت ستارخان
روز 25 آبان سال1293 قهرمان انقلاب مشروطیت ایران خاموش شد. ستارخان كه مقاومتی حماسی را با گروهی اندك از یارانش از محله امیرخیز تبریز آغاز كرده بود، نقش بسزایی در پیروزی انقلاب مشروطه داشت. اما با روی كارآمدن دولت سپهدار تنكابنی و با از راه رسیدن میوهچینان و دشمنان استقلال، ستارخان را بهپارك اتابك در تهران تبعید كردند و قانون خلع سلاح مجاهدین را بهاجرا گذاشتند. پس از حمله بهمحل استقرار سردار ملی و همراهانش در پارك اتابك ستارخان مجروح گردید و چهارسال بعد در بیست و پنجم آبان 1293 بدرود حیات گفت. مردم تهران ستارخان را در شهر ری بهخاك سپردند. لغتنامهدهخدا در مورد ستارخان مینویسد: ستارخان روی ایران را در اوایل قرن چهاردهم هجری در تمام خارجه سفید گردانید... مقاومت سخت این شخص كه از طبقهسوم مردم بیرون آمده بود در مدت یازده ماه تمام در مقابل چهل هزار نفر قشون بیرحم خونخوار دولتی تولید حسن احترام و اعجاب و تحسینی برای او و برای عموم ایرانیان در تمام دنیا نموده كه نظیرش را در تاریخ ایران در دو سه قرن اخیر سراغ نداریم.
25 آبان 1347: درگذشت رهی معیری
روز 25 آبان سال 1347رهی معیری غزلسرای معاصر بر اثر ابتلاء بهسرطان در تهران درگذشت. رهی معیری در سال 1288 در تهران و در خانواده ای از رجال عهد ناصری دیده بهجهان گشود. رهی معیری كه تخلص وی در شعر ”رهی” بود غزلیات و اشعار بسیاری را بهمدت 30 سال كار ادبی سرود. او همچنین در موسیقی و نقاشی هم مهارت داشت. ”رهی” در زمنیههای مختلف شعر قدیم فارسی استادی مسلم بود و ترانههای او در نوع خود از لطیف ترین تصنیف های زبان فارسی است.
28 آبان 1366: ایران- کنترا
30 آبان (133 سال قبل از اسلام): سرآغاز جنبش مزدک
روز 21 نوامبر سال 488 میلادی، مزدك عقاید اقتصادی ــ اجتماعی خود را كه بر مبنای عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت بود، اعلام داشت كه مورد مخالفت آخوندها و روحانیون آن زمان قرار گرفت. مزدك پسر بامداد، یك روحانی زرتشتی، از شهر استخر فارس (شیراز) بود و گفت كه عقاید او تفسیر درست آموزشهای زرتشت است كه هدفی جز نیكبختی بشر ندارد و زمانی این نیكبختی تحقق خواهد یافت كه برابری انسانها تامین شود. باید مالكیتها عمومیباشد و هركس در حد نیاز خود از محصول و تولیدات استفاده كند. خدا انسانها را هنگام تولد برابر میآفریند و باید این برابری در طول حیات آنان حفظ شود. آزادی موهبت بزرگی است، ولی بدون برابری اجتماعی ــ اقتصادی آزادی احساس نخواهد شد. اما پس از چندی مزدك و طرفداران او از طرف روحانیون و دربار انوشیروان مورد حمله قرار گرفتند و سربازان كه مزدكیان را احاطه كرده بودند شمیشركِش هجوم بردند و آنان را از دم تیغ گذرانیدند و ظاهرا تمام رؤسا و خود مزدك در این واقعه بهقتل رسیدند.
30 آبان 1288: لقب سردار ملی به ستارخان
