خرداد

اول خرداد 1391: درگذشت بهرام عالیوندی

در روز اول خرداد 1391 نقاش ارزنده و صاحب سبک عضو شورای ملی مقاومت، استاد بهرام عالیوندی درگذشت. وی در اتریش بدرود حیات گفت و در همانجا به خاک سپرده شد. استاد عالیوندی در 1928 میلادی = 1307 شمسی در استان فارس متولد شد. وی نقاش هنرمند سبک مدرن پس از انقلاب ضدسلطنتی 57 به اتریش پناهنده شد که تا آخر عمر در همان کشور زندگی کرد. کارهای هنری عالیوندی بیشتر روی ادبیات و افسانه‌های ادبیات فارسی و ایرانی و شرقی تکیه داشت. علاوه بر نقاشی، کارهای هنری روی پرده‌های نقش دار و کنوس نیز هنر عالیوندی را از بقیه جدا می‌نمود. او آموزش‌های هنری خود را در تهران و در ابتدا در مدرسه هنرهای زیبای تهران و سپس موفق به گرفتن مدرک دیگری از کالج هنرهای دکور از یکی از کالج‌های تهران شد. عالیوندی در سال ۱۳۷۳ به شورای ملی مقاومت ایران پیوست و تا زمان درگذشت در سال ۱۳۹۱عضو این شورا بود. او در بین سالهای ۱۳۶۲ تا ۱۳۹۱ در وین زندگی و کار می‌کرد.

عالیوندی به نسل قابل احترامی از ایرانیان هنرمند تعلق دارد که چهره‌های شناخته شده و مهمی چون مسعود عربشاهی، ناصر اویسی، و پرویز تناولی جز آنها بشمار می‌آیند. آثار عالیوندی بسیار غنی در زمینه‌های سمبولیسم و سمبل‌های شرقی می‌باشد، مانند ماهی، فلس ماهی، و اسب که سمبول‌های مینیاتور پارسی می‌باشند. نقاشی‌های عالیوندی از فرهنگ پارسی تأثیر و الهام گرفته و به تصویر کشنده داستانها و افسانه‌های اسطوره ایی و شعرهای شعرای معروفی چون فردوسی و عطار نیشابوری هستند. کارهای برجسته او شامل یک سری نقاشی در مقیاس بزرگ که در دهه ۱۳۶۰ تولید شده‌اند می‌باشند. این شامل تصویر میترا، عیسی مسیح و فردوسی می‌باشد. برخی از کارهای او از زمان جنگ و سرکوب در ایران الهام می‌گیرند و درد و رنج مردم خود را به تصویر می‌کشد. کارهای عالیوندی در مقر اصلی سازمان ملل در وین به نمایش در آمده‌است. "هنر در تبعد"، نمایشگاه فردی او در وین در جون ۲۰۰۷ میلادی شامل ۷۳ کار آبرنگ، رنگ روغن روی کنوس و کاغذ می‌باشد. در سال ۲۰۰۸ میلادی در وین، نمایشگاه عالی که توسط یونسکو بنیان گذاری شد شاهد کارهای عالیوندی بود از جمله تابلو فردوسی که یکی از مهمترین کارهای عالیوندی است و شاهنامه را به تصویر کشانده‌است. در دسامبر ۲۰۰۷ میلادی در پاریس، عالیوندی همراه با دو هنرمند فرانسوی در گالری انت پرسنت نمایشگاهی برگزارکردند. محل نمایشگاه یکی از معروفترین گالری‌های پاریس در هنر مدرن می‌باشد. بدنبال این نمایشگاه یک مقاله فرانسوی با عنوان "یک نقاش بزرگ در تبعید" نوشت که "کارهای عالیوندی ترکیب آموزش‌های اروپا همراه با تجربه ۶۰ ساله هنری می‌باشد که از دانش عمیق از هنر ایرانی و معنوی سر چشمه گرفته‌است و منجر به خلق آثار جدیدی شده‌است که منحصربه‌ فرد خود اوست. نقاشی‌های عالیوندی بیان کننده و نماینده یک بهشت نقطه‌ها می‌باشد".

3خرداد 1382: درگذشت عماد رام

من عقیده دارم هنرمند باید راه آزادگی پیشه کند و بازگو کننده رنجها، خوشیها و هر آنچه که بر مردم

جامعه‌اش می‌گذرد باشد. عماد رام

عماد رام، نوازنده نی، آهنگساز، خواننده و عضو شورای ملی مقاومت ایران در 3 خرداد 1382 درگذشت. او نوازندگی را در زادگاهش ساری، از 6 سالگی آغاز کرد. سپس به آهنگسازی و سرودن ترانه بر روی آهنگهایش پرداخت. از آثار تصویری او می توان از تنهایی، تیر چنگی، ویرانه، و بیا تا گل برافشانیم نام برد. اما هنر عماد رام به اینها ختم نمی شود. از ابتکارات دیگر عماد ، تابلوی موزیکال اوست که او خودش هم بعنوان بازیگر، خواننده و هم آهنگساز ایفای نقش کرد. وی یکی از موسسین انجمن تئاتر ساری و همچنین سرپرست ارکستر ملی مختلف فرهنگ و هنر سابق بود. عماد رام پس از انقلاب 57 مبادرت به ساخت چند کار مبارزاتی از جمله شبانه، شب زنده داران، هم وطن و ایران ایران کرد. عماد در سال 1360 به دلیل مبارزه با رژیم دستگیر و متحمل 80 ضربه شلاق شد. پس از آزادی از زندان در مخالفت با رژیم به تهیه حافظ همتای آفتاب و قصه های کودکان پرداخت. عماد رام در نهایت مجبور به ترک ایران گردید و در آلمان سکنی گزید. ولی همچنان به فعالیتهایش علیه رِژیم ادامه می داد. عماد رام با عضویت در شورای ملی مقاومت سیر جدیدی از زندگی مبارزاتی اش را آغاز کرد و در زمینه هنری نیز فعال بود. عماد رام در 3 خرداد 1382 در اثر بیماری سرطان ریه در آلمان در گذشت.

3خرداد1019: نخستین چاپخانه در ایران

بر‌اساس برخی اسناد تاریخی، نخستین چاپخانه ایران در اول خرداد 1019 برابر با 22 مه 1640 وارد كشور شده است. این چاپخانه در زمان شاه عباس و توسط یك ارمنی در اصفهان نصب و راه اندازی شد. اما پس از آن زمان، صنعت چاپ به‌دلیل عدم حمایت دولتها ازكار افتاد. در سال 1210 شمسی عباس میرزا نایب السلطنه‌‌‌‌‌‌‌ فتحعلی شاه قاجار دستور وارد كردن چاپخانه به ‌ایران را صادر كرد. وی شخصی به‌نام میرزا جعفر تبریزی را به‌مسكو فرستاد و یك دستگاه چاپخانه‌‌‌‌‌‌‌ سنگی به‌ایران آورد.  

خرداد1350: شهادت امیرپرویز پویان 3

روز سوم خرداد 1350 امیر پرویز پویان، از رهبران سازمان چریكهای فدایی خلق،

به‌همراه دوتن از یارانش طی یك درگیری مسلحانه باماموران ساواك شاه به‌شهادت رسیدند. پویان یكی از چهره‌های جنبش انقلابی مسلحانه علیه دیكتاتوری شاه بود. پویان در شرایطی كه عافیت‌جویان وفرصت‌طلبان در وحشت از دیكتاتوری پلیسی رژیم شاه و برای حفظ زندگی خود به‌توجیهات تسلیم‌طلبانه برای گریز از مبارزه انقلابی پرداخته بودند، برضرورت مبارزه انقلابی علیه حکومت شاه تاكید می‌كرد. جزوه‌‌‌‌‌‌‌ معروف «رد تئوری بقا» از آثار امیرپرویز پویان است. پویان سرانجام خود دراین‌راه طی نبردی به‌شهادت رسید.

4 خرداد1351: شهادت بنیانگذاران و دو تن از اعضای مركزیت سازمان مجاهدین خلق

سحرگاه چهارم خرداد 1351، بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق ایران؛ محمد حنیف نژاد، سعید محسن و علی اصغر بدیع‌زادگان، به‌همراه دو تن ازاعضای مركزیت سازمان، محمود عسگری زاده و رسول مشكین‌فام پس از ماهها اسارت و شكنجه در سیاهچالهای ساواك شاه، روانه میدان تیرباران شدند و به‌ شهادت رسیدند.

خرداد1287: کشف نفت در ایران 6

روز 6 خرداد 1287 شمسی مطابق با 27 مه سال 1908 میلادی، شركت نفت انگلیس در حفاری خود در مسجد سلیمان به ‌نفت رسید. همینكه حفر چاه به‌عمق 1180 پا رسید، نفت فوران كرد و متجاوز از 50 پا از دستگاه حفاری بالا زد. این حفاریها بر‌اساس قرارداد دارسی كه در سال 1280 شمسی (1901 میلادی ) در زمان مظفرالدین‌شاه بین‌ ایران و انگلستان منعقد شده بود انجام می‌گرفت. به‌موجب این قرارداد، حق انحصاری استخراج و تصفیه و فروش نفت و معافیت مالیاتی و گمركی به‌مدت 60 سال به‌این شركت انگلیسی داده شده بود. در سال 1290 لوله كشی نفت از مسجد سلیمان به ‌آبادان تكمیل گردید و صادرات نفت ایران آغاز شد. از آن زمان تا كنون به‌استثنای دوران دوسال و نیمه‌‌‌‌‌‌‌ دولت دكتر مصدق، درآمد نفت ایران در خدمت دستگاه حاكمیت شاه و ملاها بوده است. اکنون درحالیکه درآمد نفتی ایران به میلیاردها دلار می رسد، آمار كسانی‌ كه دركشورمان در زیر خط فقر زندگی می‌كنند، از مرز 80 درصد فراتر رفت.

7 خرداد 1359: اولین مجلس شورای ملی، پس از انقلاب 57 

روز هفتم خرداد 1359، سرانجام پس از تقلبات فراوانی كه به‌دستور شخص

خمینی انجام گرفته بود، اولین مجلس شورای ملی تاسیس شد. خمینی هر چند كه در ابتدا، آزادی انتخابات و كاندیداها را اعلام كرده بود، اما به‌حزب دست‌ساز خودش تأكید كرده بود مبادا یك نفر از مجاهدین و انقلابیونی كه در سرنگونی رژیم شاه نقش داشتند در مجلس حضور پیدا كنند. خمینی سپس نام مجلس شورای ملی را كه به‌شدت با آن مخالف بود،‌ به "مجلس 
شورای اسلامی" تغییر نام داد.

خرداد1313: قانون تاسیس دانشگاه تهران تصویب شد 8

روز 8 خرداد 1313 مجلس شورای ملی، قانون تأسیس دانشگاه تهران را

به‌تصویب رساند و در پانزدهم بهمن همان سال اولین سنگ بنای دانشگاه تهران گذاشته شد.

خرداد1371: قیام مردم مشهد 9

روز 9 خرداد 1371 هزاران تن از مردم مشهد تظاهرات گسترده‌یی علیه حکومت

ملاها برپا كردند و طی آن چند كلانتری را خلع سلاح و بسیاری از مراكز سركوب رژیم را به‌آتش كشیدند. جرقه این تظاهرات در محله فقیرنشین كوی طلاب، هنگامی زده شد كه ماموران شهرداری رژیم اقدام به‌تخریب آلونكهای مردم محروم این منطقه نمودند و كودك خردسال یكی از ساكنین كه حاضر به‌ترك سرپناه خود نشده‌ بود در زیر بولدزر كشته شد. خبر به‌سرعت درشهر پخش شد و به‌فاصله كوتاهی مردم درخیابانهای اصلی شهر به‌راه افتادند. دراین تظاهرات، مردم 4 كلانتری رژیم را خلع سلاح كردند. خامنه‌ای، قیام‌كنندگان مشهد را علفهای هرزی كه بایستی آنها را كند و دور انداخت توصیف كرد.

13خرداد 1368: سالمرگ خمینی

روز 13 خرداد 1368 خمینی مرد. روح الله خمینی در سال 1279 شمسی در خمین متولد شد. خمینی تا سن 60 سالگی در امور سیاسی دخالت نداشت. از سال 1341 وارد سیاست شد و اعتراضاتی از موضع ارتجاعی به‌شاه كرد كه اصلى ترين اعتراضش، دادن حق راى به زنان بود که شاه نیز محدودیتهایی را برای وی ایجاد نمود. در سال 1343 خمینی به ‌تركیه و سپس به‌ نجف تبعید شد و به ‌درس و طلبگی مشغول شد. در سال 1356 به‌دنبال 15 سال مبارزات انقلابی مجاهدین و فدائیها و دیگر مبارزین و فراهم شدن زمینه‌های یك انقلاب اجتماعی درایران، دولت كارتر رئیس‌جمهور وقت آمریكا، شاه را ناگزیر از زمین گذاشتن شكنجه و اعدام و رفرمی درفضای سیاسی كشور نمود. درچنین شرایطی، خمینی با سوء استفاده از عدم حضور رهبران نیروهای انقلابی كه یا اعدام شده و یا در زندان بودند، از فرصت استفاده نموده و به ‌كمك شبكه آخوندی خود و کمک خارجی سکان انقلاب را بدست گرفت و شعارهای آنرا به ‌انحراف كشید. خمینی طی 10 سال سلطه‌‌‌‌‌‌‌ بر جامعه‌‌‌‌‌‌‌ ایران دستور اعدام 120000 تن از زندانیان سیاسی را به‌جرم آزادیخواهی صادر كرد. 8 سال جنگ با كشور عراق را ادامه داد و بیش از هزار میلیارد دلار خسارت به‌مردم و اقتصاد ملی ایران وارد كرد. بیش از 2میلیون كشته و زخمی تنها در طرف مردم ایران به‌بار آورد و افزون بر 80 درصد جامعه‌‌‌‌‌‌‌ ایران را 
به‌زیر خط فقر كشاند. 

14خرداد1299: فتح رشت و اعلام جمهوری گیلان توسط سردار جنگل میرزا كوچك‌خان

روز 14 خرداد 1299 میرزا كوچك‌خان جنگلی همراه با مجاهدان و رزم آوران جنگل و

درمیان استقبال مردم وارد شهر رشت شد و دو روز بعد سردار جنگل در یك میتینگ حكومت موقت جمهوری گیلان را اعلام كرد. در این میتینگ پس ازسخنرانی میرزا جمعیت انقلاب سرخ ایران، دیدگاهها و مواضع خود را طی بیانیه‌یی به‌شرح زیر اعلام كرد:

1ـ جمعیت انقلاب سرخ ایران اصول سلطنت را ملغی اعلام كرده و اعلان جمهوری می‌نماید.

2- حكومت موقت جمهوری حفاظت از جان و مال عموم اهالی را به‌عهده می‌گیرد.

3ـ هر نوع معاهده و قراردادی كه به‌ضرر ایران باشد قدیماً و جدیداً با هر دولتی لغو و باطل می‌شناسد.

4 ـحكومت موقت جمهوری همه اقوام بشر را یكی دانسته و تساوی حقوق را درباره آنان قائل و حفظ شعائر اسلام را از فرایض می‌داند.

در پی اعلام حكومت جمهوری گیلان، مرامنامه جنگل نیز انتشار یافت. در این مرامنامه برآسایش عمومی، آزادی حقیقی، تساوی افراد انسانی بدون تبعیضات نژادی و مذهبی، حاكمیت اكثریت ملت، استقلال و تمامیت ارضی، آزادی اجتماعات، مطبوعات، كار، كلام، تحصیل و تساوی زن و مرد در حقوق اجتماعی و برانداختن اصول بیكاری و مفتخوری تاكید شده است.

خرداد1342: قیام مردمی 15 خرداد 15

روز 15 خرداد 1342 مردم تهران علیه دیكتاتوری سلطنتی دست به‌قیامی

گسترده زدند كه نقطه‌‌‌‌‌‌‌ عطفی در تاریخ ایران محسوب می‌شود. در اواخر دهه‌‌‌‌‌‌‌ 30، شاه زیر فشار آمریكا برای انجام رفرم و اصلاحات در ایران قرار داشت. این فشار منجر به‌ بروز یك فضای نسبتا باز سیاسی شد و جریانات مختلف سیاسی كه پس از كودتای 28 مرداد سركوب شده بودند مجال فعالیت پیدا كردند. از یكسو دانشگاهها كانون مبارزات آزادیخواهانه و مطالبات ترقیخواهانه‌‌‌‌‌‌‌ مردم شده بود و نیروهای مترقی اصلاحات مورد ادعای شاه را فاقد خصلت میهنی دانسته و به‌هیچ وجه پاسخگوی نیاز مردم ایران نمی‌دیدند. از سوی دیگر آخوندهایی هم‌چون خمینی از موضع ارتجاعی به‌خصوص در مخالفت با حق رأی زنان و مشاركتشان در انجمنهای ایالتی و ولایتی به‌مخالفت برخاستند. تلاقی مخالفت با شاه از مواضع مختلف، به‌افزایش حركتهای اعتراضی جامعه انجامید. اوج اعتراضات مردمی در 15 خرداد سال 42 صورت گرفت كه با سركوب خونین پلیس و گارد شاه مواجه شد و تعداد زیادی از مردم كشته، مجروح و دستگیر شدند. شدت سركوب به‌حدی بود كه كلیه‌‌‌‌‌‌‌ جریانات سنتی سیاسی از تداوم مبارزه مایوس شده و با تشدید سركوب و اختناق مجددا به‌ خارج از صحنه‌‌‌‌‌‌‌ مبارزه رانده شدند.

15خرداد: ملك خاتون حكمران ری و مناطق مركزی ایران شد  

به دنبال درگذشت فخرالدوله‌‌‌‌‌‌‌ دیلمی در 387 قمری، كه بر‌اساس برخی

اسناد تاریخی مصادف با هفته‌‌‌‌‌‌‌ اول ژوئن 988 بود، از آنجا كه فرزندانش نابالغ بودند، همسر وی بانو ملك خاتون جانشین وی شد و حكمران ری و مناطق مركزی ایران گردید. دیلمیان از اولین دولتهای ایرانی پس از انقراض سلسله‌‌‌‌‌‌‌ عباسیان بودند. ملك خاتون در دورانی حكومت را به‌دست گرفت كه از یكسو سلطان محمود غزنوی بر خراسان چیره شده بود و از سوی دیگر قابوس بن وشمگیر بر گرگان حكومت می‌كرد. درایت و تدبیر ملك خاتون باعث شد كه تا زمانی كه او زنده بود نه قابوس و پسرش فلك‌المعالی كاری از پیش بردند و نه سلطان محمود توانست به‌سرزمین ری چشم طمع بدوزد. ملك خاتون دردوران حكومت خود، جنگهای مختلفی را فرماندهی كرد و با قدرتهایی كه حكومت ری را در خطر قرار می‌دادند درگیر شد و از تمامی آنها پیروز بیرون آمد.

پانزده خرداد 1392: پارلمان کانادا، قتل عام 67 را بعنوان جنایت علیه بشریت برسمیت شناخت

پارلمان فدرال کانادا روز 5 ژوئن 2013 برابر با 15 خرداد 1392 قتل عام

تابستان 67 را با حمایت احزاب مختلف کانادا در یک اقدام بی سابقه، بعنوان جنایت علیه بشریت و روز اول سپتامبر را بعنوان روز همبستگی با زندانیان سیاسی ایران، برسمیت شناخت. این اولین باریست که پارلمان یک کشور رسما قتل عام هزاران زندانی مجاهد و مبارز در سال 67 را برسمیت می شناسد. یکسال قبل در روز 7 سپتامبر 2012 برابر با 17 شهریور 91، دولت کانادا با بستن سفارت خود در تهران، سفارت رژیم ایران در کانادا را تعطیل و تمامی کارمندان آن را از کانادا اخراج کرده بود.   

17 خرداد1287: ایستادگی محله‌‌‌‌‌‌‌ امیرخیز در برابر تهاجم سنگین قوای استبداد

در روز هفدهم خرداد 1287 هفت هزار نیروی سواره محمدعلیشاه به‌سوی امیرخیز و جایگاه ستارخان

هجوم آوردند. ستارخان با 12 رزمنده در برابر آنان ایستادگی كرد تا سرانجام با كمك رسانی باقرخان و حسین خان باغبان پس از ده ساعت نبرد، قوای دشمن را شكست داده و عقب راندند. ستارخان با اسب خود در كوچه‌های امیر خیز می‌تاخت و پرچمهای سفید سردر خانه ها را برمی‌داشت و مردم را به‌مقاومت دعوت می‌نمود. مقاومت محله‌‌‌‌‌‌‌ امیرخیز در تبریز با همان گروه اندك در برابر نیروهای محمدعلیشاه، باعث شد تا بقیه‌‌‌‌‌‌‌ محلات نیز به‌مقاومت برخیزند و آوازه‌‌‌‌‌‌‌ آن به‌ تمامی شهرهای ایران برسد و زمینه‌‌‌‌‌‌‌ سرنگونی محمدعلیشاه و برقراری مجدد مشروطه فراهم شود.
  

18 خرداد: قیام صاحب الزنج

بر‌اساس برخی اسناد تاریخی علی بن محمد ورزنینی معروف به‌صاحب الزنج در 8

ژوئن 882 میلادی برابر با 255 قمری علیه حكومت عباسیان قیام كرد. در زمان عباسیان شمار بردگان سیاه به‌خصوص در حوالی بصره به‌دهها هزار می‌رسید كه بر اثر جنگها به‌ اسارت و بردگی كشیده شده بودند. صاحب‌الزنج بردگان را دعوت به ‌آزادی كرد و از مخالفت مردم ایران با حكومت عباسیان در این مسیر سود جست. او را از این جهت صاحب الزنج می‌نامیدند كه برده‌ها اغلب زنجی یا زنگی و از مردمان شمال شرق آفریقا و زنگبار بودند. صاحب الزنج طی 15 سال نبرد، سرانجام از المعتمد خلیفه‌‌‌‌‌‌‌ عباسی شكست خورد و به‌قتل رسید. صاحب الزنج كه در ورزنین از توابع طالقان در نزدیكی ری بدنیا آمده بود خود را از خاندان علی ابن ابیطالب معرفی می‌كرد. بر‌اساس برخی نوشته‌های تاریخی، دراین سالها، درجریان شورش و قیام بردگان، قریب دو و نیم میلیون نفر در جنوب ایران و عراق كشته شدند. از صاحب الزنج به‌عنوان یكی از قیام كنندگان علیه برده‌داری در شرق نام برده می‌شود.

خرداد1371: قیام مردم بوكان 19

روز 19 خرداد 1371 بیش از 10هزار تن از مردم بوكان علیه رژیم دست به‌تظاهرات زدند. این تظاهرات به‌دنبال قتل دو نفر از مردم بوكان به‌دست پاسداران آغاز شد. طی دو روز مردم این شهر دست به‌قیام زدند و با نیروهای حکومتی درگیر شدند. آنها باشعار مرگ بر خامنه‌ای، مرگ بر رفسنجانی، به‌ادارات دولتی و دیگر مظاهر حاكمیت حمله کرده و ساختمانهای سازمان تبلیغات اسلامی، بانك سپه، بانك ملی، بانك استان، اداره دخانیات، سازمان تامین اجتماعی و چندین موسسه دیگر دولتی و خودروهای پاسداران را به‌آتش كشیدند. به‌دنبال این درگیریها رژیم با وارد كردن ماموران خود از دیگر شهرها، اقدام به ‌تیراندازی به‌سوی مردم نمود كه منجر به ‌كشته شدن حداقل 4 تن از تظاهر كنندگان و مجروح شدن دهها تن دیگر گردید. مردم بوكان نیز متقابلا به‌صورت مسلحانه، با پاسداران و 
ماموران حکومتی درگیر شدند و عده‌یی از آنها را کشته و شماری دیگر را مجروح كردند.

19 خرداد1331: شركت دكتر مصدق در دیوان بین‌المللی لاهه

روز 19 خرداد 1331 دكترمحمدمصدق در دیوان بین‌المللی لاهه حضور یافت و از

حقوق ملت ایران برای ملی شدن صنعت نفت دفاع كرد. دولت وقت انگلستان كه به‌خاطر ملی شدن صنعت نفت با مصدق كینه توزی می‌كرد از ایران به‌ دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه شكایت برد. هیات نمایندگی ایران به‌ ریاست دكترمصدق از نوزدهم خرداد تا دوم تیر برای دفاع ازحق ملت ایران درجلسات دیوان لاهه شركت كرد و با دفاعیات روشنگرانه و موثر، مصدق، پیروزی ایران را تضمین نمود. به ‌نحوی كه حتی قاضی انگلیسی نیز به‌ نفع ایران رای داد.

خرداد1372: درگذشت ابوالقاسم جنتی عطایی نویسنده و شاعر 19

روز نوزدهم خرداد 1372 ابوالقاسم جنتی عطایی نمایشنامه نویس و شاعر ارزنده

ایرانی درگذشت. ابوالقاسم جنتی عطایی نویسنده‌‌‌‌‌‌‌ معروف قصه‌های شب رادیو ایران در دهه‌‌‌‌‌‌‌ 40 و 50 بود كه طرفداران بسیاری داشت و علاقمندان، شب را با قصه‌های رویایی او به‌خواب می‌رفتند.

خرداد: پیروزی طاهر ذوالیمينین 20

بر‌اساس برخی اسناد تاریخی روز 12ژوئن 813 میلادی برابر با سال 195

قمری، طاهر ذوالیمینین بر لشگر علی بن عیسی بن ماهان پیروز شد. طاهر ذوالیمینین از سرداران ایران بود كه برای استقلال ایران از سلطه‌‌‌‌‌‌‌ دیكتاتوری عباسیان می‌جنگید. طاهر با مأمون پسر هارون‌الرشید خلیفه‌‌‌‌‌‌‌ عباسی كه از مادر، ایرانی بود، هم پیمان شد تا امین برادر ناتنی وی كه از مادر نیز عرب بود و ادعای خلافت داشت را از پای درآورد. او در جنگی كه در نزدیكی ری درگرفت، لشگر اعزامی امین از بغداد را شكست داد و فرمانده آن لشگر یعنی عیسی بن ماهان را از پای درآورد. سپس به‌ بغداد حمله كرد و امین را به‌قتل رساند. طاهر بعدا از طرف مأمون به‌حكومت خراسان منصوب شد و قصد داشت از مأمون نیز اعلام استقلال كند كه سرنوشت مهلتش نداد و هم‌ زمان با اعلام استقلال از مأمون، در سال 207 هجری 
قمری درگذشت.

خرداد: تأسیس كتابخانه‌‌‌‌‌‌‌ بزرگ گُندی‌شاپور در خوزستان 21

بر‌اساس برخی اسناد تاریخی روز یازدهم ژوئن 250 كتابخانه‌‌‌‌‌‌‌ گُندی شاپور

یا جندی شاپور در خوزستان تأسیس شد. این كتابخانه توسط شاپور اول فرزند اردشیر بابكان سرسلسله‌‌‌‌‌‌‌ دولتهای ساسانی ساخته شد. شاپور بنای این كتابخانه را با استفاده از اسیران رومی برپا كرد. گندی شاپور به‌تدریج به‌صورت یك مركز مهم علمی در دوران قبل از اسلام تبدیل شد و دانشمندان مختلف ایرانی، هندی، رومی و یونانی در آن به‌ تدریس و تحقیق مشغول شدند. بعد از اسلام بیشترین توجهات در مركز علمی گندی‌شاپور به‌ علوم پزشكی اختصاص یافت. در قرن سوم هجری با تأسیس مركز علمی بزرگ دنیای آن روز در بغداد، از اهمیت گندی شاپور كاسته شد.

26 خرداد: آزاد سازی كرمان توسط یعقوب لیث صفاری

بر‌اساس برخی اسناد تاریخی یعقوب لیث صفاری از سرداران میهن‌پرست ایرانی در روز 16 ژوئن 868 برابر با 255 قمری كرمان را فتح كرد. درجریان استبداد ‌‌‌‌‌‌‌حكومتهای اموی و عباسی، كه كشورهای مسلمان را غارت و سركوب می‌كردند، در اغلب ممالك اسلامی، میهن پرستان سر به ‌شورش برداشتند و خواستار استقلال از آن امپراتوریها شدند. در ایران نیز، پس از ابومسلم خراسانی و طاهر ذوالیمینین كه خواستار استقلال ایران بودند، یعقوب لیث سر برافراشت و با جنگهای پی در‌پی موفق به ‌آزادسازی بخشهای وسیعی از ایران از چنگال امپراتوری عباسی شد. یعقوب لیث در آخرین جنگ خود با معتمد خلیفه عباسی كه در استان واسط عراق روی داد شكست خورد اما دست از جنگ برنداشت و به ‌گردآوری نیرو پرداخت تا بار دیگر برای رهایی ایران بجنگد. معتمد خلیفه بغداد وقتی قصد داشت این سردار ایرانی را با سیم و زر و ارسال هدایا بخرد و به‌ وطن فروشی وادارد، از یعقوب لیث چنین پاسخ گرفت كه‌: رابطه من و تو شمشیر است و من را همین نان و پیاز كافیست.
 

27 خرداد1382: تهاجم 1300 پلیس فرانسوی به‌ مقر شورای ملی مقاومت

در روز 27 خرداد 1382 برابر با 17 ژوئن 2003، در جریان توطئه و زد و بند بین رژیم ایران

و دولت فرانسه، 1300 پلیس این کشور به ‌مقر شورای ملی مقاومت ایران در شهر اورسوراواز فرانسه و خانه‌های اعضای مقاومت دراطراف پاریس یورش برده و از جمله مریم رجوی، رییس‌جمهور برگزیده‌‌‌‌‌‌‌ این شورا و صدها تن از كادرها، اعضا و مسئولان را بازداشت كردند. بنا به فیلمهایی که توسط مقاومت ایران انتشار یافته مقر مقاومت ایران توسط پلیس فرانسه غارت شد و بسیاری از اماكن آن تخریب گردید. این حملات كه به‌ درخواست رژیم ایران و مابازای بیش از 8 میلیارد دلار معامله ‌‌‌‌‌‌‌سودآور در كادر سیاست مماشات توسط دولت فرانسه انجام گرفت، موجی از مخالفتها و اعتراضات را در داخل فرانسه و سراسر جهان برانگیخت. بیش از 16 تن در كشورهای مختلف اروپایی و ایران، دست به‌ خودسوزی اعتراضی زدند که دو تن به نامهای صدیقه مجاوری و ندا حسنی جان خود را از دست دادند. صدها ایرانی دیگر نیز در فرانسه و دیگر كشورها، از جمله در اتاوا در کانادا، در اعتراض به ‌این عمل، اقدام به‌ اعتصاب غذا كردند. سرانجام قضائیه فرانسه با ترجیح عدالت بر سیاست، حكم آزادی خانم رجوی را پس از 17 روز از زندان صادر كرد. هر ساله در این 
ایام گردهمایی بزرگی در فرانسه با شرکت دهها هزار تن برگزار می شود.

28 خرداد1362: اعدام مونا محمود نژاد 17 ساله به جرم بهایی بودن 

،مونا محمودنژاد متولد 19 شهریور 1344، در 28 خرداد 1362 درحالیکه 17 ساله بود

بدلیل بهایی بودن، اعدام شد. مونا محمودنژاد یکی از ده دختر و زن بهایی بود که در آنروز اعدام شدند. آنها به جرم تدریس در کلاسهای کودکان بهایی دستگیر شده بودند. مونا و 9 هموطن بهایی دیگر، توسط رژیم آخوندها مورد شکنجه های بسیار قرار گرفتند با این امید که دست از عقاید خود برمی دارند. اما آنها مقاومت کرده و به خواسته رژیم تن ندادند. مونا محمودنژاد در قبرستان بهاییان شیراز دفن شده است

28 خرداد428: درگذشت ابو علی سینا

بر‌اساس برخی اسناد تاریخی روز 18 ژوئن 1037 برابر با 428 قمری ابوعلی سینا در سن 58 سالگی در گذشت. ابوعلی سینا دانشمند، پزشك، مبتكر، فیلسوف و استادی نامی و برجسته در اغلب زمینه‌های علمی روزگار خود بود. او همچنین درفقه، كلام و ادبیات نیز یدی طولا داشت. ابوعلی سینا در نزدیكی بخارا ـ از شهرهای خراسان قدیم ایران به‌دنیا آمد. از كودكی توسط پدرش به‌ مكتب فرستاده شد و به ‌دلیل نبوغی كه از خود بارز كرد در سن 20 سالگی یك دانشمند تمام عیار شده بود. از ابوعلی سینا تالیفات بسیاری به‌جای مانده كه معروفترین آنها "قانون" در طب و "شفا" در علوم مختلف (منطق، حكمت و طب) است. كتاب قانون به‌ دلیل اینكه یك دائره‌‌‌‌‌‌‌المعارف كامل پزشكی در شروع هزاره ‌‌‌‌‌‌‌دوم میلادی است، از اعتبار بسیاری برخوردار است و تا قرن 19 میلادی در بسیاری از كشورهای جهان از‌جمله اروپا تدریس می‌شد. ابو علی سینا در همدان در گذشت و در همانجا به‌خاك سپرده شد. 

خرداد1356: خاموشی دكتر علی شریعتی 29

در روز 29 خرداد 1356 دكتر علی شریعتی درگذشت. دكتر شریعتی در سال 1312 در مزینان متولد شد. وی در سال 1337 برای ادامه تحصیل در رشته دكترای جامعه شناسی به‌ فرانسه رفت و در سال 1343 به ‌ایران بازگشت و ابتدا به ‌عنوان دبیر دبیرستان و سپس به‌ عنوان استادیار دانشگاه مشهد شروع به ‌فعالیت كرد. دكتر شریعتی در سال 1348 به ‌حسینیه ارشاد در تهران دعوت شد و با سلسله سخنرانیهای معروف خود به ‌روشنگری می پرداخت که بخاطر همین سخنرانیها در سال 52 
به‌زندان افتاد. از دكتر شریعتی دهها جلد كتاب و مقاله ‌‌‌‌‌‌‌تحقیقی و
 متون سخنرانی برجای مانده است.

30 خرداد1360: تظاهرات نیم ملیون نفری مردم تهران

 بر اساس سالنمای مجاهدین، بعد از ظهر روز 30خرداد 1360 قریب 500هزار تن از مردم تهران، به‌ دعوت سازمان مجاهدین خلق ایران به‌ خیابانها آمدند تا با یك تظاهرات مسالمت‌آمیز، اعتراض خود را علیه اختناق و سركوب رژیم ابراز كرده و با خمینی اتمام حجت نمایند. سیل جمعیت درحالیكه از خیابان انقلاب و اطراف آن به‌سمت مجلس رژیم در حال حركت بود، با آتش سنگین تیربار و دیگر سلاحهای سپاه پاسداران مواجه شد. پاسداران طی اطلاعیه رسمی كه بارها از رادیو تلویزیون رژیم پخش شد، اعلام كردند طبق فرمان خمینی، تظاهركنندگان را به‌گلوله بسته اند. درجریان این كشتار، صدها تن از مجاهدین و مردم کشته و مجروح شدند و هزاران تن به‌ اسارت در آمدند. روز 30 خرداد سال 60 به‌یك سرفصل مهم درتاریخ معاصر ایران تبدیل شد و در این روز بود که خمینی با دریایی از خون با مردم فاصله گرفت و به ‌مشروعیت گذرای سیاسی رژیمش مهر پایان زده شد. مقاومت انقلابی علیه رژیم آخوندها از 30 خرداد سال 60 تاکنون همچنان ادامه دارد. 

خرداد1373: انفجار حرم امام شیعیان، رضا توسط وزارت اطلاعات 30

روز 30 خرداد 1373 انفجار بمبی در داخل حرم امام رضا موجب كشته شدن 26 تن و زخمی شدن دهها نفر دیگر شد. ولی فقیه، ساعاتی پس از انفجار، ‌‌آن ‌را‌ به‌ مجاهدین نسبت داد. 5 سال بعد یعنی در تاریخ 13 آذر 78، اكبر گنجی از عوامل پیشین اطلاعاتی رژیم طی مصاحبه ای تصریح كرد: "... تاریكخانه اشباحی وجود دارد كه در آن عالیجنابان خاكستری اطراق كرده و هم‌چنان به‌ توطئه مشغولند. انفجار مشهد یكی از اقدامات آنان است. آنها مسجد اهل سنت را در مشهد خراب كردند كه به‌دنبال آن حادثه وحشتناك انفجار حرم امام رضا پیش آمد كه ‌‌آن‌را‌به‌گردن (مجاهدین) انداختند".‌ بهزاد نبوی مشاور خاتمی نیز در یك سخنرانی علنی كه در روزنامه كار و كارگر 18آذر 77، به‌ چاپ رسید، گفت:‌ «آن ماجرای حرم امام رضا(ع) هم بحث دیگری دارد كه من در صدد طرح آن در اینجا نیستم، اصلاً مسأله طور دیگری است».

30 خرداد 1388: شهادت ندا آقاسلطان

در روز 30 خرداد، 1388 برابر با 20 ژوئن 2009 ندا آقاسلطان در تهران به قتل رسید. ندا

آقاسلطان متولد سوم بهمن 1361 در شهر زادگاهش و در جریان اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات 22 خرداد 88 در محله امیرآباد تهران (خیابان کارگر شمالی، تقاطع خیابان شهید صالحی و کوچه خسروی) به ضرب گلوله ماموران حکومتی به قتل رسید. انتشار فیلم کوتاهی از لحظات جان سپردن وی که با تلفن همراه گرفته شده بود، بازتابهای فراوانی در رسانه‌های جهان به‌ دنبال داشت. به نوشته هفته نامه تایمز، لحظه جان سپردن وی پربیننده‌ترین مرگ یک انسان در تاریخ بشریت شد.

31 خرداد1360: شهادت شاعر و هنرمند سعید سطانپور

در روز 31 خرداد 1360، شاعر و هنرمند انقلابی، سعید سلطانپور توسط حكومت آخوندها کشته شد. سعید سلطانپور در اردیبهشت سال60، دستگیر و پس از دو ماه شكنجه در زندان اوین به‌ جوخه تیرباران سپرده شد. سعید سلطان‌پور در اشعار خود از درد و رنج مردم سخن می‌گفت و خشم و اعتراض آنها را بازتاب می‌داد:

ببین چگونه بخوانم كه دل بسوزد پاك

بگو چگونه بگویم ز باغ خون بر خاك

بگو چگونه بسوزم چگونه آتش قلبم را

به یاد آن‌همه خون شعله خیابانی

به یاد اینهمه گلهای سرخ زندانی

به چهار جانب این دشت خون برافروزم